Frostpunk 2 review: beter in elk opzicht

Studio 11 Bit weet als geen enkel de essentie van “koste wat kost overleven” over te brengen. In 2015 was dat door spelers aartsmoeilijke keuzes te laten nemen als burger in een fictieve oorlog in het uitstekende This War of Mine. In 2018 was dat door de ware betekenis van ijskoud te tonen met Frostpunk. De survival-city builder die je letterlijk rond een oven deed bouwen, kon op nog meer lof rekenen dan This War of Mine. Een vervolg werd echter niet meteen aangekondigd. Een fout die pas in 2021 zou rechtgezet worden. Drie jaar later en het is eindelijk zover. Lost Frostpunk 2 de verwachtingen in? Beantwoordt het de vragen die we hadden op het einde van het eerste spel? En is het nog steeds bikkelhard overleven? We namen het roer en trotseerden de ijzige kou om jullie deze review te brengen!

Van de dorpstraat naar de wetstraat

Frostpunk 2 is nog steeds een city builder waarin jouw doel is om de barre weersomstandigheden van een nieuwe ijstijd op aarde te trotseren, koste wat het kost. Het verhaal pikt de draad op na het dramatische einde van de eerste Frostpunk, waar Winterhome ten prooi viel aan de kou en een kleine groepje met een pseudo-stoomtrein genaamd de Dreadnought het hazenpad nam. Deze heeft het dus blijkbaar niet ver geschopt, en je avontuur start dan ook in het wrak van de Dreadnought, enkele kilometers ten westen van je oude thuis. De overlevers kunnen zeker niet van geluk spreken, maar ze treffen wel goud. Zwart goud om precies te zijn. De nieuwe grondstof van Frostpunk 2 zou wel eens de oplossing kunnen zijn voor de mensheid. Hoe pak je het aan? Zet je alles op alles en verbouw je de generator om op olie te draaien? Of heb je je les geleerd met vertrouwen op kool en is diversifiëren de enige échte oplossing? Aan jou de keuze. Althans zo zou het zijn in de vorige game. Nu is er veel meer volk om te vertegenwoordigen. Volk met een duidelijke mening en een visie voor de toekomst, al dan niet met jou aan het roer.

Politiek is meteen het eerste en meest tastbare gevolg van de schaalvergroting in Frostpunk 2. Je bestuurt nu geen groepje van 100 inwoners meer, maar een stad van duizenden. Beslissingen voor de maatschappij zijn geen eenzijdige keuzes meer in een techtree. Wetten worden gestemd in de Council, en elke factie zal het deken naar zich toe proberen trekken. Soms lijnt dit uit met jouw plan. Andere keren niet. Compromissen sluiten met andere partijen biedt dan een oplossing, maar die komen met beloftes waar je tijd en grondstoffen aan zal moeten wijden. Een delicate balans die je moet respecteren of de spanningen kunnen je stad uit zijn voegen doen barsten. De toevoeging is wel geweldig. Er zijn veel verschillende wetten om je ideeën vorm te geven en je verhouding tot de verschillende facties kan ook leiden tot positieve effecten, zoals verhoogde productiviteit door demonstraties of extra fondsen voor je campagne. Het komt wel allemaal bovenop de al gepeperde opdracht om aan de basisbehoeften van de vele inwoners te voldoen, wat Frostpunk 2 hierdoor alleen al wat moeilijker maakt dan z’n voorganger.

Om je te helpen worden een hoop statistieken van het spel nu minder granulair voorgesteld. Je ziet niet meer exact hoeveel zieken er zijn, wel of er veel of weinig ziekte in de straten woedt. Dit is ook zo voor criminaliteit, verloedering, honger en zelfs de kou, anders de centrale mechanic van de eerste Frostpunk. Je managet geen individuele warmtezones meer, districtbeheerders en je beleid zullen de details wel regelen. Het lijkt een versimpeling, maar het is een godsgeschenk gezien al je nieuwe taken en uitdagingen.

Het malcontent van je volk wordt daarna in één algemene meter gebundeld in de vorm van een zwarte bol onderaan het scherm. Loopt deze vol, dan is het gedaan met spelen. Je moet echter niet enkel in de dorpstraat overleven. Kan je in de wetstraat niet overtuigen, afgebeeld met een vertrouwensmeter die alle factiespanningen bundelt, is het ook over en uit. Het mag duidelijk zijn, je zorgen zijn groter dan ooit en de UI-veranderingen zetten dat mooi in de verf. Je bent niet meer bezig met individuen, je stuurt een maatschappij. We’re in the big leagues now.

Hexagons=bestagons

De andere grote verandering in Frostpunk 2 is de map layout. Gedaan met circulair bouwen rond de generator. De kaart is nu uitgezoomd en verdeeld in hexagonen waarop je de verschillende districten aanduidt. Het volk zorgt voor de details. Voor je dat kan doen, moet je wel nog het ijs rond deze nieuwe zones breken. Dit kost uiteraard grondstoffen die je voor andere dingen zou kunnen gebruiken, maar zonder vrije plekken botst je economie ook al snel tegen de muur. De verschillende districten hebben hun eigen kost in oppervlakte en moet je dus ook in acht nemen. Enkel het ijs breken op een extractiepunt is niet voldoende. Ook met uitbreidingen zal je rekening moeten houden. Sommige districten hebben namelijk synergieën als ze naast elkaar liggen. Ontginningsindustrie en brandstofproductie naast elkaar besparen bijvoorbeeld grondstoffen, terwijl industrie naast je voedselproductie de kans op ziekte verhoogt. De verdeling in hexagonen doet je dus net evenveel nadenken als het cirkelvormig ontwerp van de eerste game, min de frustratie van verloren ruimte en de hele tijd je kaart te moeten draaien om bepaalde gebouwen te vinden.

Verder verloopt je avontuur gelijkaardig aan het vorige spel, met een extra 0 achter elke kost en opbrengst. Extractie, voedselproductie en logistieke districten moeten op bepaalde bronnen op de kaart geplaatst worden, terwijl onderdak en industrie best dicht bij de generator liggen. Uitgebreide districten (mits plaats en geld natuurlijk) zijn vrij te upgraden met extra gebouwen. Elk district kan echter maar een beperkt aantal uitbreidingen ontvangen, en welke je ter beschikking hebt, hangt af van wat je hebt onderzocht. De keuzeruimte om de verschillende problemen aan te pakken, wordt dus al snel vrij groot. Investeer je in betere verwarmingen voor de huizen? Of vaardig je een wet uit zodat elke inwoner zijn nest beter isoleert? Kan je de mankracht vrijmaken voor een nieuw district? Of zijn je relaties met een bepaalde factie goed genoeg om een kleine financiële bijdrage te vragen voor dit project? Hoe iets aan te pakken zonder te verliezen tolt echt elke seconde van het spel in je hoofd en dat gevoel is absoluut geweldig.

Om de dingen nog ingewikkelder te maken, hebben de vele upgrades en wetten van het spel meerdere varianten. Deze zijn afhankelijk van de facties en hun visies, en gaan van kiezen tussen massaproductie of upcyclingfabrieken, tot het al dan niet legaliseren van benevelende middelen voor extra cash en minder spanningen. De verschillen tussen de varianten zijn vaak miniem maar ze dragen wel bij tot de laatste nieuwe parameter in Frostpunk 2: Zeitgeist. Deze doet je niet winnen of verliezen maar toont de algemene filosofie van je maatschappij. Adaptatie en vooruitgang, gelijkheid en verdiensten, redelijkheid en traditie. Elkeen van je keuzes zal ook deze meters beïnvloeden en uiteindelijk bepalen wat voor leider je bent, en hoe je avontuur zal eindigen. Als alles lukt natuurlijk.

Mag het wat meer zijn?

De verhaalmodus van het spel spant vijf hoofdstukken van elk ongeveer twee uur. Deze schetsen het verloop van je kolonie, van de eerste vondst van olie tot het reanimeren van Winterhome met alle nieuwe technologie die je kon bedenken. Leuk aan deze progressie is dat elk hoofdstuk druppelsgewijs de verschillende spelmechanieken vrijspeelt. Op deze manier ben je als speler nooit overweldigd en dient het bovendien als uitstekende tutorial om je de prioriteiten van beheer duidelijk te maken. In het eerste hoofdstuk gaat het vooral over de nieuwe map en olie uit de grond halen. Het tweede introduceert dan politiek en verkennen van het gebied buiten de Dreadnought om je zo voorzichtig klaar te maken voor het beheren van import en export met je outposts. Tegen hoofdstuk drie wordt alles van jou verwacht op alle beheersniveaus, waarna de laatste hoofdstukken een onverwachte kink in de kabel introduceren om te zien hoe stressbestendig je economie is.

Het gehele avontuur wordt prachtig vorm gegeven met subtiele animaties van prachtige stills. De kleine boodschappen die her en der verschijnen na het nemen van een ingrijpende beslissing, zijn uitstekend geschreven. Meer dan ooit zijn er bij het verkennen van de wildernis tal van kleine pakkende miniverhaaltjes, netjes verpakt in een paragraaf of drie. Welke kerngedachte je kolonie op dat moment begeestert, kan zelfs een invloed hebben op die micromomenten. Het is echt allemaal wat de eerste Frostpunk zo goed maakte, maar beter.

Het grote gemis is dan ook dat het zo snel over is. De bedoeling is natuurlijk dat het niet allemaal van de eerste keer lukt, maar op medium-moeilijkheid hebben we maar één keer chapter 2 opnieuw moeten doen en dat was het. Er zijn natuurlijk nog twee moeilijkheidsgraden hierboven, al is de kans klein dat je meteen hier begint om de levensduur te rekken. De fun in deze campagne opnieuw te spelen zal dan ook moeten komen van radicaal andere keuzes in beleid te maken. Er zijn een drietal harde A- of B-keuzes, dus hier kan je eventueel nog een tiental uur uithalen, maar meer dan dat zal het nooit echt zijn. Hiervoor hebben de makers een aparte endless modus toegevoegd.

Van Frostpunk naar Utopia

In Build You Own Utopia kan je vrij een kolonie bouwen tot je een zelf bepaald doel hebt behaald. Laat de naam je niet foppen. Utopia-modus is nog steeds hard, en je moet echt alle spelmechanics onder de knie hebben alvorens je hier aan te wagen. Als dat het geval is, kan je in deze modus dan instellen op welke kaart je wil spelen en welke facties aan het touw zullen trekken in jouw verhaal. Elke optie biedt unieke uitdagingen en upgrades aan, dus er zijn aardig wat combinaties te bekomen met de 7 maps en 16 facties in het spel. Het vervangt natuurlijk geen story mode met een ambachtelijke touch, maar als je hunkert naar meer kan het wel de honger stillen.

Het is in die modus, en na de campagne uit te spelen, dat we de gameplay ook het best konden evalueren. We kunnen je geruststellen, het speelt uitstekend. Ongeveer alles heeft een keyboard shortcut als je snel wil gaan en gebouwen neerpoten is duidelijk en eenvoudig. Kan je iets niet goed zien, dan is de vrije camera altijd wel in staat om te helpen. Met de build economy overview kan je ook in een oogopslag zien welk district wat doet en heel eenvoudig via een overlay deze upgraden of activeren. Het is allemaal intuïtief en mocht je er toch niet aan uit geraken, dan heeft elk element ook een aparte tutorial die je eenvoudig kan oproepen door op T te drukken. Met bijna 15u achter de kiezen is het enige waar we nog op vloeken dat sommige dialoogkeuzes niet goed aanklikbaar zijn en dat transfers tussen steden geen vrij in te vullen nummer hebben in plaats van kleine sliders. Voor de rest werkt het vlekkeloos.

Vechten met de controls ga je dus niet doen, maar afzien wel. Gelukkig kan je de difficulty in deze modus verder verfijnen voor vier factoren: weersomstandigheden, grondstoffen, maatschappelijke problemen en de Frostlands (alles buiten je stad). Deze kan je individueel instellen gaande van makkelijk tot extreem om zo de ervaring te scheppen die je zelf wil. Wie extra moedig is, kan zelfs een optie aanvinken om pauzeren en quicksaves uit te schakelen. Voor ieder wat wils, al blijven nieuwkomers best bij makkelijk/medium voor de eerste paar keer.

Sfeer zit goed (voor een apocalyps)

Frostpunk 2 kan ook rekenen op een even geweldig drukkende atmosfeer als zijn voorganger. Alle bovenvermelde mechanieken werken in tandem om je steeds op het puntje van je stoel te houden en je volgende zet te plannen. En ook al zijn de decors nogal heel wit gezien de setting, zijn de graphics zeer gedetailleerd en passen de designs van alles echt in het plaatje. Het voelt gewoon wat minder persoonlijk aan aangezien je geen mensen meer ziet rondstappen, al kan je hier en daar inzoomen tot straatniveau als je dat zou wensen. Desalniettemin, van helemaal ingezoomd tot in vogelvlucht naar een andere kolonie, de camera kan het aan. Het spel wel wat minder. Haperingen zijn relatief frequent, zelfs op een dikke machine, zeker als je dat soort megazooms uithaalt. Er zijn ook gevallen van crashen en savefile-corruptie gemeld, maar daar hebben wij tijdens deze review geen last van gehad.

Als we het over sfeer hebben, dan kan de muziek niet ontbreken. De composities van Piotr Musiał dragen onmiskenbaar bij aan de hopeloosheid die je avontuur zal overschaduwen. Af en toe is het verschieten als na een lange stilte plots de tuba wordt bovengehaald, maar buiten dat is het puur genieten van de bombastische orkestraties en ongegeneerde crescendo’s (en misschien een beetje extra stressen over je voedselvoorraad). Er zijn verder niet zoveel gesproken dialogen. De weinige die er zijn, zijn goed maar niet echt bijzonder. Vooral omdat Frostpunk 2 de keuze maakt om quasi alles te vertellen met stille afbeeldingen en loading screen-tekst in plaats van cutscenes of andere animaties.

In ieder geval is Frostpunk 2 alweer een fantastische, maar misschien te korte, ervaring. De bittere kou wederom trotseren op een ander bestuursniveau verandert het spel in een gloednieuwe en toch vertrouwde ervaring. Zelfs met al deze vernieuwingen speelt het even vlot als de beste games in hetzelfde genre, met een duidelijke UI en UX om je alle info te geven die je nodig hebt. Het zal dan ook niet verwonderen dat Frostpunk 2 moeilijk neer te leggen is eens je bezig bent. Nog één klein dingetje, en dan nog snel dat, éééééén het is 2u ‘s ochtends. Dat soort toestanden. Een absolute aanrader dus voor wie Frostpunk 1 al heeft gespeeld, maar ook zeker voor wie al die jaren nieuwsgierig was en nu een reden zoekt om aan deze geweldige IP te beginnen. Hopelijk wordt er snel een DLC aangekondigd!

Recente releases onder de loep nemen?

• Astro Bot is origineel gemaakt, ontzettend leuk, ziet er prachtig uit, speelt geweldig en maakt ons gelukkig.
• Star Wars Outlaws blinkt uit dankzij zijn zalige atmosfeer, maar doet dat niet met zijn (nog steeds competente) gameplay en verhaal.
• De Ace Attorney Investigations Collection is een must voor fans van de serie.
• Elden Ring: Shadow of the Erdtree is gewoonweg een gigantisch goede uitbreiding.
• Schim is een unieke en creatieve puzzle platformer waarbij je van schaduw naar schaduw springt.